
از نردبان علم نیفتیم
ایران که در دهههای گذشته با جهش چشمگیر در تولید علم، از رتبه ۵۳ جهانی در سال ۱۹۹۶ به رتبه ۱۴ در سال ۲۰۲۱ صعود کرده بود، اکنون با افتی نگرانکننده مواجه شده است. براساس اظهارات اخیر وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، جایگاه علمی ایران در جهان با سه پله سقوط از رتبه ۱۴ به ۱۷ رسیده است. این افت سهپلهای که براساس شاخصهای منتشر شده پایگاههای استنادی و رتبهبندی علمی بینالمللی مانند اسکوپوس، کلاریویت آنالیتیکس یا سایماگوست نهفقط کاهش سرعت رشد علمی کشور را نشان میدهد بلکه هشداری جدی برای آینده جایگاه علمی ایران در رقابتهای جهانی بهشمار میرود. ایران که زمانی جایگاه نخست رشد علمی در منطقه را در اختیار داشت اکنون این مقام را به ترکیه واگذار کرده است؛ تا جایی که حالا ترکیه با سرمایهگذاری گسترده در زیرساختهای علمی، جذب نخبگان و تقویت دیپلماسی علمی توانسته خود را بهعنوان پیشرو در منطقه تثبیت کند. این در حالی است که ایران در سال ۲۰۲۴ هنوز از نظر رشد علمی از عربستان سعودی پیش بود. با این حال، بهتازگی پیمان صالحی، معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم هشدار داده که با توجه به شتاب بالای رشد علمی عربستان، این کشور هم بهزودی میتواند جایگاه دوم منطقهای را از ایران بگیرد.